Negeren en Emotionele mishandeling

Negeren, wordt niet gezien als een emotie, maar eerder als een gedrag of een reactie die voortkomt uit emoties zoals boosheid, onmacht, angst of verdriet. Het is een krachtige vorm van communicatie, of eigenlijk van non-communicatie.

Negeren als communicatiemiddel

Als iemand je negeert, is de boodschap vaak heel duidelijk: "Voor mij besta je niet" of "Jouw mening/gevoel is niet belangrijk". Dit gedrag kan op verschillende manieren tot uiting komen, zoals:

• Fysiek negeren: De andere kant op kijken, weigeren te groeten of de aanwezigheid van iemand vermijden.
• Verbale negeren: Vragen niet beantwoorden, zwijgen als reactie of doen alsof je een vraag niet hebt gehoord.
• Digitale negeren: Appjes ongelezen laten of telefoontjes niet beantwoorden.

De psychologische impact van negeren

Negeren kan ernstige psychologische gevolgen hebben. Psychologen noemen het ook wel 'ostracisme', wat buitensluiting betekent. Negeren raakt aan onze diepste menselijke behoefte: erbij horen.

• Pijn en onzekerheid: Genegeerd worden doet pijn. Het raakt je gevoel van eigenwaarde en kan leiden tot gevoelens van onzekerheid, machteloosheid en eenzaamheid.
• Onderdrukking van emoties: Iemand die genegeerd wordt, kan proberen zijn of haar eigen emoties te onderdrukken, uit angst voor verdere afwijzing of omdat er geen ruimte is om ze te uiten.
• Fysieke klachten: Op de lange termijn kan chronische stress door negeren leiden tot fysieke klachten zoals hoofdpijn, buikpijn of slaapproblemen.

Negeren van je eigen emoties

Negeren kan ook naar binnen gericht zijn. Mensen kunnen hun eigen emoties negeren of onderdrukken, vaak omdat ze geleerd hebben dat bepaalde gevoelens (zoals verdriet of boosheid) 'zwak' zijn. Dit kan op de lange termijn leiden tot grotere problemen. De emoties die je onderdrukt, verdwijnen namelijk niet, maar komen vaak versterkt terug in de vorm van woede-uitbarstingen, angststoornissen of burn-outklachten. De boodschap van emoties is om je te vertellen dat er iets is waar je aandacht aan moet besteden. Het negeren van die boodschap is nooit een helpende oplossing. 

Systematisch negeren van een kind of jongere is een vorm van emotionele verwaarlozing en kan zeer schadelijke en langdurige gevolgen hebben. Het raakt aan de diepste basisbehoeften van een mens: de behoefte aan veiligheid, verbinding en erkenning.

Psychologische gevolgen

• Laag zelfbeeld: Als een kind of jongere stelselmatig wordt genegeerd, krijgt het de boodschap dat zijn of haar gevoelens, gedachten en zelfs de aanwezigheid er niet toe doen. Dit leidt tot een sterk gevoel van minderwaardigheid en een diep gewortelde overtuiging dat het 'niet goed genoeg' is.
• Moeite met emoties: Kinderen die worden genegeerd, leren niet hoe ze op een gezonde manier met hun emoties moeten omgaan. Er is immers niemand die ze troost of begeleidt. Hierdoor kunnen ze hun eigen gevoelens gaan negeren of onderdrukken, wat op latere leeftijd kan leiden tot depressie, angststoornissen of andere psychische problemen.
• Problemen met hechting en relaties: Negeren in de jeugd kan ervoor zorgen dat een kind zich onveilig hecht. Als volwassene kan dit leiden tot moeite met het aangaan van intieme relaties, angst voor afwijzing of juist de neiging om extreem aan mensen te 'pleasen' om maar niet opnieuw genegeerd te worden.

Fysieke en gedragsmatige gevolgen

• Verstoord stresssysteem: Chronische stress door verwaarlozing leidt tot een overactief stresssysteem in de hersenen. Dit kan op de lange termijn zorgen voor fysieke klachten, zoals chronische pijn, een hoge bloeddruk en een verhoogde kans op hart- en vaatziekten.
• Gedragsproblemen: Het kan zich uiten in zowel internaliserend als externaliserend gedrag. Kinderen kunnen zich terugtrekken, stil en angstig worden, terwijl anderen juist boos en opstandig worden of agressief gedrag vertonen om maar een reactie te krijgen, welke dan ook.
• Overlevingsmechanismen: Om de pijn van het negeren te verzachten, kunnen jongeren ongezonde coping-mechanismen ontwikkelen, zoals middelenmisbruik, eetstoornissen of zelfbeschadiging. Dit zijn vaak wanhopige pogingen om de innerlijke leegte en pijn te vullen.

Kortom, negeren is een vorm van verborgen mishandeling. De 'blauwe plekken' zijn niet zichtbaar aan de buitenkant, maar de littekens op de ziel en de ontwikkeling van het kind kunnen diep en levenslang zijn tot ver in de volwassenheid.